Budowa oka, jego anatomia – wbrew pozorom nie jest taka łatwa i prosta jak się wydaje. To dość skomplikowany mechanizm, któremu warto się przyjrzeć, bo to jeden z najważniejszych narządów zmysłu. Nasze oko każdego dnia dostarcza nam aż 80% wszystkich bodźców, które odbierane są przez nasz organizm każdego dnia. Budowa oka jest odpowiedzialna za rozróżnianie kolorów oraz poprawną koordynację ruchów. Prawidłowo rozwinięte oko pozwala nie tylko widzieć obrazy, ale też rozumieć widziany przez nas obraz.
Budowa oka od kuchni
Na budowę oka składa się zarówno gałka oczna – najbardziej istotny narząd wzroku, często określany jako serce oka. Tutaj bowiem światło zostaje przemienione w obraz. Wyróżnić należy też aparat ruchowy, który stanowi 6 mięśni odpowiedzialnych za ruch gałki ocznej. On pozwala nam zerkać w górę, w dół czy też przewracać oczami. Kolejny ważny element to aparat ochronny. Jak sama nazwa wskazuje aparat ochronny, pełni po prostu funkcję ochronną przed uszkodzeniami. Dolna i górna powieka mają za zadanie uchronić oko przed zanieczyszczeniami i nadmiarem światła. Narząd łzowy natomiast – pełni rolę nawilżacza oka. Oczodół z podwięziami ( znajdujący się w centralnej części gałki ocznej) chroni między innymi przed wstrząsami. Umiejscowione pomiędzy gałką oczną a ścianami oczodołu tłuszcz oczodołowy, mięśnie i nerwy i naczynia krwionośne świetnie amortyzują i utrzymują najbardziej cenną część oka na właściwym miejscu. W skład aparatu ochronnego wchodzą również brwi – pełniące też funkcje ochronne przed zanieczyszczeniami np. potem.
Ludzkie oko działa bez zastrzeżeń, jeśli wszystkie elementy budowy oka prawidłowo funkcjonują. Mamy jasny obraz, widzimy bez problemu zarówno z bliska i z daleka, oraz w odpowiednich kolorach.
Droga światła w oku - jak wygląda?
Do powstania w oku obrazu niezbędne jest światło. Bez jego udziału zobaczenie czegokolwiek jest niemożliwe. Bez niego nic nie zobaczymy, gdyż – najprościej rzecz ujmując – budowa oka człowieka sprawia, że światło przekształca się w impuls elektryczny, który poprzez nerwy oka tworzy w mózgu obraz tego, na co patrzymy.
Budowa oczu ma ogromne znaczenie dla ludzkiej percepcji świata. Dla nikogo nie jest więc tajemnicą, że budowa oka i wady wzroku są ze sobą powiązane. Czasem są to wady wrodzone (struktura oka odbiega od normy), a kiedy indziej problemy ze wzrokiem są skutkiem niewiedzy lub wypadku. Znając elementy oka i ich funkcje, łatwiej zadbać o oko na co dzień i długo cieszyć się dobrym wzrokiem.
Gałka oczna
Gałkę oczna to kula o średnicy ok 2,4 cm. Jej budowa nie należy do prostych. Wyróżnić możemy błonę zewnętrzną czyli twardówkę i rogówkę, błonę środkową w skład której wchodzi tęczówka, wyrostki ciała rzęskowego, część płaska ciała rzęskowego. Kolejny element gałki ocznej to błona wewnętrzna oka czyli po prostu siatkówka. Często nazywana też błoną czuciową.
Błona zewnętrzna - twardówka i rogówka
Twardówka oka to biała, gruba warstwa ochronna, która zdecydowanie nadaje kształt gałce ocznej. Potocznie zwana “białkiem oka”, chroniąca oko wewnętrzne. Jest matowa, nieprzepuszczalna i mocna. Twardówka jest zintegrowana z rogówką oka, znajdującej się w przedniej części oka – ma cienką i przezroczystą strukturę. Dzieje się tak ponieważ rogówka ma na celu nie utrudniać dopływu światła do siatkówki. Ma nie zniekształcać procesu widzenia. Prawidłowe działanie rogówki ma kluczowe znaczenia. Od jej rozmiarów, kształtu oraz przejrzystości zależy praca całego układu optycznego oka.
Błona środkowa
Błonę środkową stanowi sieć krwionośnych naczyń. Jej celem jest odżywianie i dostarczanie tlenu siatkówce a także oczyszczanie gałki, która może posiadać szkodliwe produkty materii. W skład błony środkowej wchodzą 3 warstwy : warstwa przednia – tęczówka oraz wyrostki ciała rzęskowego. O tęczówce możemy powiedzieć, że jest to ten element oka który stanowi widoczną część warstwy naczyniowej. I to od niej zależy barwa oczu. W centralnej części umiejscowiona jest źrenica – otwór w środkowej części tęczówki. i to dzięki niej do oka wpada światło. Źrenica ma okrągły kształt, a jej wielkość to ok. 3-4 mm i uwarunkowana jest ilością światła. W ostrym słońcu ulega skurczeniu a przy jego niedoborze rozszerza się. Wyróżniamy także warstwę pośrednią – czyli ciało rzęskowe, a właściwie jego płaska część połączona z soczewką. Jest ono przezroczyste a jej budowa pozwala na zmianę kształtu przez oko. Jest również odpowiedzialna za akie funkcje jak : wyraźne i ostre widzenie przedmiotów znajdujących się blisko i daleko. Warstwa tylna natomiast to naczyniówka oka – bogata sieć naczyń krwionośnych która zapewnia właściwe ukrwienie gałki (dostarcza tlen i składniki odżywcze).
Błona wewnętrzna - siatkówka
Najbardziej istotnymi składowymi tej błony są pręciki i światłoczułe czopki. Czopki (miejsce, w którym jest ich najwięcej to tzw. plamka żółta) pozwalają widzieć w dzień i odróżniać kolory. Z kolei zadaniem pręcików jest widzenie ruchu oraz przy słabym oświetleniu np. o zmierzchu. Ich działanie uwarunkowane jest ilością docieranego światła. To tu powstaje obraz, który za pomocą impulsu jest przesyłany do mózgu.